Must read voor Zappa-fans
Mijn kennismaking met Frank Zappa was de rockopera Joe’s Garage. Ik leende de lp-set bij de bibliotheek. Een beetje beginnend gitarist moest Zappa kennen, vandaar. De muziek was in alle opzichten een achtbaan. Alle stijlen werden aangeroerd: rock, pop, blues, bop, reggae en de meest complexe jazz. En de lyrics… wow, deze man had wat te zeggen, vooral over de muziekindustrie. Zappa maakt op geen enkel album van zijn hart een moordkuil, maar de kritiek die op Joe’s Garage is te horen op de muziekbusiness is vlijmscherp en zo nu en dan echt dodelijk – al laat hij het aan een soort alter-ego – ‘The Central Scrutinizer’ – om die kritiek te verwoorden.
In de interviews die Co de Kloet met Zappa had, horen we Zappa zelf. Het boek leest als luisteren naar ‘Joe’s Garage’. De interviews zijn feitelijk vrijwel letterlijk transcripties van de gesprekken zoals De Kloet deze opnam op tape. Het geeft een puur beeld van de man achter het merk Frank Zappa. In alle eerlijkheid, ik heb lang gedacht dat Frank Zappa vooral een merk was. Na die boek begrijp ik: Frank Zappa was echt Frank Zappa. Soms net zo onnavolgbaar als op zijn beste platen. Het Zappa Brein staat nog geen tien seconden stil op dezelfde plek, maar het uiteindelijke doel is glashelder: muziek in haar puurste, meest creatieve vorm.
Ook in dit boek lees je hoe hoe zeer hij overhoop lag met de gehele muziekindustrie. Handige jongens van platenmaatschappijen die ineens nummers op single uitbrachten terwijl hij daar geen toestemming voor had gegeven. Los van de ellende met platenmaatschappijen op dat moment (reden van eigen label en studio), is Zappa ook vooral bezig met hoe muziek wordt beleefd. Muziek dient niet louter om naar te luisteren: het moet een ervaring zijn, maar het moet vooral echt zijn. Regelmatig loopt hij leeg over die beleving. Over mensen die naar concerten van New Kids on the Block gaan: ,,… I think that if they heard a live instrument they might be shocked at what it really sounded like.”
Over de controversiele Mothers of Invention, waar zijn carriere mee begon in de zestiger jaren: zou zoiets jaren later nog mogelijk zijn geweest? ,,Could a young band find some space to do something like that?” vraagt Co in ’89. “Only if he gets a time machine and goes backwards,” antwoordt Zappa. Hij doelt op het feit dat platenmaatschappijen destijds veel meer lef hadden om ,,nieuwe kunstvormen” op plaat uit te brengen. Het ging om de kunst, de muziek. Niet om het scoren. ,,There was a time when if you’re butt ugly you could still get a record contract, because people were listening to music. Now they watch music and they don’t wanna look to a bunch of butt ugly guys.”
Dit boek geeft een mooi, compleet, supermenselijk beeld van een briljant muzikant die echt wel aanvoelde dat hij anders was dan alle anderen. Overigens dan wel mooi om te lezen dat hij stukken van Brian May wel kon waarderen… “en wie doet de gitaren bij ZZ Top?”
Review by Jeroen Mulder
on Bol.com